Από τον Masako Ikegami, ASLA
Λίγοι αρχιτέκτονες τοπίου ενσωματώνουν ένα αισθητικό στυλ τόσο εντυπωσιακό και συνυφασμένο με την ταυτότητα μιας χώρας όσο το Mirei Shigemori. Τα τοπία του στην Ιαπωνία είναι μια από τις μεγαλύτερες αναπαραστάσεις του καρεσανσούι στυλ, ένας ξηρός κήπος που δεν χρησιμοποιεί ούτε λιμνούλες ούτε ρυάκια αλλά είναι λανθάνον με αναφορές στη φύση. Η παλέτα αυτού του κορυφαίου σχεδιαστή περιλαμβάνει κυματισμούς πέτρας, σκόπιμα τοποθετημένους ογκόλιθους και εξαιρετικά γλυπτές φυτεύσεις. Κάθε στοιχείο αντιπροσωπεύει τον φυσικό κόσμο, όχι μια διαγραφή του. Πράγματι, η ομορφιά του κήπου του Shigemori βρίσκεται στην άσκηση της αφαίρεσης και όχι στην εξάλειψη.
Σε ένα νέο βιβλίο, Mirei Shigemori — Επαναστάτης στον κήποο αρχιτέκτονας τοπίου Christian Tschumi αποδομεί τις πολλαπλές επιρροές που αντιπροσωπεύονται στην εξωτερική απλότητα των εμβληματικών κήπων του Shigemori.
Ο Shigemori παρουσιάζεται ως παμφάγος αναζητητής της γνώσης. Εστιάζοντας στα περίπλοκα πάθη αυτού του δασκάλου τοπίου – την ανατροφή του, τις δια βίου αναζητήσεις του, τις υποτροφίες και τις δημοσιεύσεις, την οικογένεια και την πνευματικότητα – το βιβλίο καταφέρνει να δημιουργήσει μια διαφορετική προοπτική.
Στο πρώτο μέρος, ο Tschumi εξηγεί ότι ο Shigemori ήταν ασκούμενος του chado – η τέχνη του τσαγιού. ένθερμος μαθητής του Ικεμπάνα, η τέχνη της ανθοδετικής? ένας από τους πρώτους σχεδιαστές που ερεύνησε όλους τους κήπους στην Ιαπωνία. συγγραφέας 81 δημοσιευμένων βιβλίων. και ένας σχεδιαστής 239 κήπων. Δεδομένου του εύρους των ενδιαφερόντων του, είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς αν ο Shigemori θα αποκαλούσε τον εαυτό του αρχιτέκτονα τοπίου. Ήταν αληθινός πολυμαθής.
Γεννημένος το 1896 στην επαρχία Okayama, ο Shigemori είναι επιχειρηματικός και καλλιτεχνικός από τα νιάτα του. χτίζοντας τον εαυτό του το δικό του chashitsu Tea Room στα εφηβικά του χρόνια και ξεκινάει μια εκπαίδευση στο nihonga (παραδοσιακή ιαπωνική ζωγραφική) στη Σχολή Καλών Τεχνών του Τόκιο.
Φανταστείτε μια στιγμή στην Ιαπωνία πριν από το Σινκάνσεν Τα τρένα bullet μεταξύ Τόκιο και Κιότο διατέθηκαν για πρώτη φορά το 1964, χρόνια πριν ανοίξει το Διεθνές Αεροδρόμιο Narita για να χρησιμεύσει ως πύλη για τα παγκόσμια ταξίδια. Στις λίγες φωτογραφίες του ίδιου του άνδρα, ο Shigemori είναι ιδιαίτερα αρραβωνιασμένος, φορώντας ένα επισης (παραδοσιακή ιαπωνική ανδρική ενδυμασία) και σερβίρισμα τσαγιού ή κοστούμι τριών τεμαχίων ενώ συνόδευε τον Isamu Noguchi σε ένα λατομείο πέτρας στα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Ο συγγραφέας αναφέρει με έναν μάλλον τεκμηριωμένο τρόπο ότι οι δυτικές επιρροές διαμόρφωσαν τη ζωή του Mirei Shigemori. Για παράδειγμα, το όνομα Mirei δεν είναι το όνομα γέννησής του, αλλά αυτό που υιοθέτησε το 1925 σε ηλικία 29 ετών. Το όνομα αναφέρεται στον Jean-Francois Millet, έναν Γάλλο καλλιτέχνη του 19ου αιώνα με ποιμενικά τοπία και καθημερινή ζωή. Τι υπονοείται σε αυτή την παρατήρηση του Shigemori Όνομα πολέμου?
Στη συνέχεια, το βιβλίο εξερευνά μια σειρά από τοπία του Shigemori λεπτομερώς, συμπεριλαμβανομένης της κατοικίας Maegaki. Χτισμένος το 1955, αυτός ο οικιστικός κήπος δείχνει την εμφάνιση του χαρακτηριστικού στυλ Shigemori της κυματοειδούς γραμμής, κομμένο από πέτρα σαν να πλαισιώνει την ευθύγραμμη φύση των γραμμών ιδιοκτησίας και του engawa βεράντα τυπική παραδοσιακών σπιτιών. Ο Tschumi δηλώνει ότι αυτός ο κήπος σχεδιάστηκε νωρίς στην καριέρα του, αλλά σε αυτό το σημείο ο Shigemori είναι μόλις εξήντα χρονών. Παρακάτω φαίνεται η γενναιόδωρη κατοικία ενός ζυθοποιού, με τρεις ξεχωριστούς κήπους στο μπροστινό και στο πίσω μέρος του σπιτιού.
Ο Νότιος Κήπος που βρίσκεται στο πίσω μέρος του σπιτιού είναι εξ ολοκλήρου ορατός και ενιαίος με τον εσωτερικό χώρο. Η τοποθέτηση του risseki (όρθιες πέτρες) προορίζεται για τον θεατή φανταστείτε βάρκες έξω στη θάλασσα, ένα μυθικό ταξίδι στα νησιά των αθανάτων.
Ο Tschumi προσφέρει μια ενδελεχή ανάλυση του κήπου με τα λόγια του ίδιου του Shigemori, τα οποία ήταν μια επίπληξη αυτού που θεώρησε την ερασιτεχνική φύση των κήπων στην Ιαπωνία εκείνη την εποχή. «Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι ο καθένας μπορεί να φτιάξει έναν κήπο, χωρίς καμία εκπαίδευση ή πρωτότυπες ιδέες. Η έλλειψη γνώσης από την πλευρά του ιδιοκτήτη και γνώσης εκ μέρους του κηπουρού, παρέχει πολλούς άγευστους κήπους». Ο Shigemori αναζητά έναν τρόπο να συνδεθεί με τη διαχρονική, ουσιαστική ομορφιά μέσω των καλλιτεχνικών του προσπαθειών. Τυχερός είναι ο καλλιτέχνης που ο ίδιος απαθανατίζεται στους πολλούς κήπους που εξακολουθούν να φροντίζουν πελάτες που απολαμβάνουν τη δουλειά του.
Ίσως ο ιαπωνικός όρος χαϊκάρααν και καθομιλουμένη, είναι μια εύστοχη περιγραφή της προσωπικότητας του Shigemori. Χαϊκάρα περιγράφει έναν ορισμένο τύπο Ιάπωνα κυρίου με δυτικό ταλέντο, που προέρχεται από την αγγλική μόδα «υψηλού γιακά» που ήταν δημοφιλής κατά την εποχή Meiji (1868 – 1912). Για να χρησιμοποιήσω ένα προσωπικό παράδειγμα: ο παππούς μου θα είχε shokupan (ψωμί γάλακτος σε φέτες) για πρωινό και θεωρήθηκε χαϊκάρα γιατί δεν είχε την παραδοσιακή επιλογή asagohan (ρύζι για πρωινό).
Πολλά έχουν γραφτεί για το πώς η ιαπωνική κουλτούρα σε όλα τα επίπεδα καταδεικνύει έναν ανταγωνισμό μεταξύ δύο αντίθετων δυνάμεων: του νεωτερισμού και της παράδοσης. Με απλά λόγια, ο νεωτερισμός συχνά θεωρείται ότι έχει τις ρίζες του στον εκδυτικισμό και μερικές φορές ως εισβολή στην ιαπωνική παράδοση ή την αποδυνάμωση της. Αλλά οι περιορισμοί τέτοιων συζητήσεων είναι προφανείς, και ο Tschumi φροντίζει να μην εμβαθύνει σε αυτό το θέμα, επιτρέποντας στον αναγνώστη να φανταστεί έναν πιο περίπλοκο άνθρωπο στο Shigemori.
Η πλειονότητα της έκδοσης εστιάζει σε σύγχρονες φωτογραφίες των τοπίων του Shigemori και σε λεπτομερή σχέδια που συγκέντρωσε ο συγγραφέας σε συνεργασία με το κτήμα του Shigemori. Τα έργα είναι εκπληκτικά απλά αλλά εκπληκτικά όμορφα. Και ο αναγνώστης αφήνεται και πάλι να αναρωτηθεί πώς ο Shigemori θα μπορούσε να ξεκινήσει τόσες πολλές δημιουργικές προσπάθειες σε μια ζωή. Μια κουβέντα: η φωτογραφία δεν απεικονίζει ανθρώπους και σκόπιμα στερείται επισκεπτών ή φροντιστών. Στην πραγματικότητα, πλήθος επισκεπτών θαυμάζουν τα τοπία του Shigemori, επομένως απαιτούν αυστηρή συντήρηση.
Από την εμπειρία μου, η επίσκεψη στο Tofuku-ji Hojo στο Κιότο είναι σαν τη στιγμή που τελικά φτάνεις στο Leonardo Da Vinci Μόνα Λίζα στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Καθώς οι επισκέπτες στην Ιαπωνία αναζητούν τα τοπία του Shigemori, τα οποία μπορεί να θεωρήσουν αισθητικές εμπειρίες βασικές για τον ιαπωνικό πολιτισμό, βρίσκει κανείς πραγματικά τον κόσμο στα τοπία του. Είναι ασφαλές στοίχημα ότι ένα ημερολόγιο επισκεπτών στους δημόσιους κήπους του Shigemori θα αποδεικνύει περισσότερη διεθνή κίνηση από οποιοδήποτε περιφερειακό αεροδρόμιο. Αυτό το αντίστροφο χαϊκάρα — οι ξένοι που συρρέουν στο Κιότο για να γνωρίσουν την ιαπωνική κουλτούρα και την αισθητική — οδηγούνται ίσως από την ίδια παρόρμηση των Ιάπωνων δανδών: μελετώντας τον άλλον, βρίσκουν περισσότερο τον εαυτό τους.
Η Masako Ikegami, ASLA, είναι συνεργάτης μάρκετινγκ με Όμιλος SWA στο Λος Άντζελες.
